Olimpiada z biologii - Pionier

Instytut Rozwoju Oświaty zaprasza na ogólnopolską olimpiadę PIONIER z biologii. Olimpiada przeznaczona jest dla uczniów klas V-VIII szkół podstawowych, którzy pragną sprawdzić swoją wiedzę i umiejętności z biologii.

Olimpiada odbędzie się 11.12.2020 r. Oprócz olimpiady z biologii, w dniach 07.12.2020 r. – 11.12.2020 r. odbędą się również olimpiady z języka polskiego, matematyki, języka angielskiego, historii, przyrody, geografii, chemii i fizyki.

Olimpiada ma formę testu składającego się z 30 pytań. Do każdego pytania podane jest 4 odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Za udzielenie prawidłowej odpowiedzi każdy uczeń otrzymuje 1 pkt., za zaznaczenie błędnej odpowiedzi (-1) pkt. Nieudzielenie odpowiedzi powoduje, że na konto ucznia zapisywanych jest 0 pkt. Czas trwania testu jest określony przez IRO i nie może być przekraczany. Wynosi on 60 minut + 10 minut sprawy organizacyjne.

Wszyscy uczestnicy olimpiady z biologii otrzymają dyplomy uznania, a najlepsi zostaną uhonorowani dyplomami grawerowanymi oraz nagrodami książkowymi. Ponadto szkolny koordynator olimpiady otrzyma stosowne zaświadczenie informujące o przeprowadzeniu ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej.


ZAKRES TEMATYCZNY

 
KLASA V szkoły podstawowej
1. Związki chemiczne a organizm żywy:
  • podstawowe grupy związków chemicznych w organizmie żywym,
  • woda i jej znaczenie w organizmie,
  • składniki mineralne.
2. Komórka zwierzęca:
  • funkcje i znaczenie komórki zwierzęcej,
  • budowa komórki,
  • różne rodzaje komórek zwierzęcych.
3. Komórka roślinna:
  • funkcje i znaczenie komórki roślinnej,
  • budowa komórki,
  • różne rodzaje komórek roślinnych.
4. Komórka bakteryjna:
  • budowa komórki,
  • funkcje składników komórki.
5. Czynności życiowe organizmów:
  • odżywianie:
     - samożywność,
     - fotosynteza (substraty i produkty, warunki przebiegu fotosyntezy, czynniki wpływające na intensywność fotosyntezy),
     - cudzożywność (podział organizmów oraz ich przykłady),
  • oddychanie:
     - sposoby oddychania organizmów (oddychanie tlenowe, fermentacja, substraty i produkty),
  • rozmnażanie:
     - rozmnażanie płciowe i bezpłciowe.
6. Klasyfikacja organizmów:
  • zadania systematyki,
  • królestwa organizmów,
  • gatunek podstawowa jednostka klasyfikacji,
  • jednostki klasyfikacji biologicznej.
 
KLASA VI szkoły podstawowej
1. Tkanki zwierzęce:
  • tkanki zwierzęce: nabłonkowa, mięśniowa, łączna, nerwowa; cechy poszczególnych tkanek, budowa neuronu, komórki mięśniowej, rodzaje nabłonków i lokalizacja podstawowych rodzajów nabłonków w ciele człowieka (nabłonek jednowarstwowy i wielowarstwowy); porównanie tkanki mięśniowej gładkiej, poprzecznie - prążkowanej szkieletowej i sercowej,
  • przystosowanie tkanek do pełnionych funkcji,
  • rozmieszczenie poszczególnych tkanek w organizmie.
2. Proste zwierzęta bezkręgowe:
  • parzydełkowce - środowisko i tryb życia,
  • cechy budowy morfologicznej parzydełkowców,
  • cechy wspólne tej grupy zwierząt,
  • znaczenie parzydełkowców w przyrodzie i dla człowieka,
  • płazińce - cechy i budowa zewnętrzna,
  • przystosowania morfologiczne i anatomiczne tasiemca do pasożytnictwa,
  • choroby pasożytnicze wywoływane przez płazińce,
  • profilaktyka zakażenia tasiemcami,
  • przegląd płazińców (wirki, tasiemce, przywry i ich przykłady) oraz ich znaczenie w przyrodzie i dla człowieka,
  • nicienie - robaki o obłym ciele,
  • środowisko i tryb życia nicieni,
  • cechy nicieni,
  • budowa zewnętrzna i wewnętrzna nicieni,
  • choroby wywoływane przez nicienie,
  • profilaktyka chorób wywoływanych przez nicienie,
  • przegląd nicieni i ich znaczenie w przyrodzie i dla człowieka.
 
KLASA VII szkoły podstawowej
1. Układ pokarmowy i jego budowa:
  • trawienie - enzymy trawienne i wchłanianie, podział i rola witamin, białek, cukrów, tłuszczy, soli mineralnych i wody, pokarm - budulec i źródło energii,
  • higiena i choroby układu pokarmowego.
2. Budowa układu oddechowego:
  • charakterystyka dróg oddechowych, narządu oddechowego, mechanizm wymiany gazowej, oddychanie komórkowe, pojemność oddechowa,
  • higiena i choroby układu oddechowego.
3. Układ wydalniczy:
  • budowa układu wydalniczego,
  • etapy powstawania moczu ostatecznego,
  • skład moczu,
  • higiena i choroby układu wydalniczego.
 
KLASA VIII szkoły podstawowej
1. Genetyka:
  • podziały komórkowe,
  • ekspresja informacji genetycznej,
  • cechy kodu genetycznego,
  • podstawowe pojęcia w genetyce,
  • budowa kwasów nukleinowych,
  • rodzaje i budowa chromosomów,
  • dziedziczenie cech u człowieka, w tym grup krwi; dominacja zupełna; I i II Prawo Mendla,
  • podział i przyczyny zmienności, w tym: środowiskowa, rekombinacyjna i mutacyjna,
  • choroby sprzężone z płcią - zadania genetyczne; hemofilia i daltonizm,
  • zapis genów sprzężonych i dziedziczonych niezależnie od siebie.
2. Ekologia:
  • właściwości populacji i interakcje międzypopulacyjne,
  • poziomy troficzne; sieci zależności pokarmowych; łańcuchy troficzne - spasania i detrytusowy,
  • przegląd ekosystemów wodnych i lądowych; biomy na ziemi; strefy mórz, oceanów i jezior,
  • krążenie pierwiastków i związków w przyrodzie: węgla, azotu, fosforu, wody, dwutlenku węgla,
  • zagrożenia i ochrona wód, powietrza i gleby,
  • sukcesja pierwotna i wtórna,
  • produktywność ekosystemów; produkcja pierwotna brutto i netto.