Instytut Rozwoju Oświaty zaprasza na ogólnopolską olimpiadę PIONIER z języka polskiego. Olimpiada przeznaczona jest dla uczniów klas IV-VIII szkół podstawowych, którzy pragną sprawdzić swoją wiedzę i umiejętności z języka ojczystego.
Olimpiada odbędzie się 06.12.2021 r. Oprócz olimpiady z języka polskiego, w dniach 06.12.2021 r. – 10.12.2021 r. odbędą się również olimpiady z matematyki, języka angielskiego, historii, przyrody, geografii, biologii, chemii i fizyki.
Olimpiada ma formę testu składającego się z 30 pytań. Do każdego pytania podane są 4 odpowiedzi, z których tylko jedna jest prawidłowa. Za udzielenie prawidłowej odpowiedzi każdy uczeń otrzymuje 1 pkt., za zaznaczenie błędnej odpowiedzi (-1) pkt. Nieudzielenie odpowiedzi powoduje, że na konto ucznia zapisywanych jest 0 pkt. Czas trwania testu jest określony przez IRO i nie może być przekraczany. Wynosi on 60 minut + 10 minut sprawy organizacyjne.
Wszyscy uczestnicy olimpiady z języka polskiego otrzymają dyplomy uznania, a najlepsi zostaną uhonorowani dyplomami laureata oraz nagrodami książkowymi. Ponadto szkolny koordynator olimpiady otrzyma stosowne zaświadczenie informujące o przeprowadzeniu ogólnopolskiej olimpiady przedmiotowej.
ZAKRES TEMATYCZNY
KLASA IV szkoły podstawowej
KLASA IV szkoły podstawowej
1. Czytanie tekstów literackich i publicystycznych:
- akapit, dialog;
- różnice między prozą a wierszem;
- cechy wiersza: rym, wers, zwrotka (strofa);
- narrator i osoba mówiąca w utworze;
- bohater, czas i miejsce zdarzeń (świat przedstawiony);
- opowiadanie;
- porównanie;
- lektury: J. Brzechwa "Akademia pana Kleksa"; René Goscinny, Jean-Jacques Sempé "Mikołajek" (z tomu "Mikołajek": "Najmilsza pamiątka", "Reks", "Dżodżo", "Palę cygaro", "Świetnieśmy się bawili", "Uciekam z domu"), Aleksander Puszkin "Bajka o rybaku i rybce", Janusz Christa „Kajko i Kokosz. Szkoła latania”.
2. Nauka o języku:
- wypowiedzenia oznajmujące, pytające, wykrzyknikowe;
- zdanie i równoważnik zdania;
- rzeczownik - pytania, rodzaj i liczba rzeczownika - określanie form;
- przymiotnik - pytania, rodzaj i liczba rzeczownika - określanie form;
- nazwy i pytania przypadków (odmiana rzeczownika i przymiotnika przez przypadki);
- czasownik - pytania, odmiana przez osoby i liczby;
- bezokolicznik;
- głoska, samogłoska, spółgłoska, litera, sylaba;
- wyrazy bliskoznaczne;
- znaki interpunkcyjne;
- ortografia: pisownia wielką literą, pisownia wyrazów z ó;
- rodzaje słowników.
KLASA V szkoły podstawowej
1. Czytanie tekstów literackich i publicystycznych:
- cechy wiersza: rym (krzyżowe, parzyste, okalające), wers, zwrotka (strofa);
- podmiot liryczny;
- narrator, rodzaje narracji (trzecioosobowa i pamiętnikarska);
- bohater, czas i miejsce zdarzeń (świat przedstawiony);
- akapit;
- środki stylistyczne: porównanie, epitet, uosobienie, wyraz dźwiękonaśladowczy;
- bajka, morał;
- powieść;
- lektury: Clive Staples Lewis "Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa", Ferenc Molnár "Chłopcy z Placu Broni", bajki Ignacego Krasickiego: "Kruk i lis", "Mądry i głupi", "Ptaszki w klatce", "Malarze".
2. Nauka o języku:
- wypowiedzenia pojedyncze i złożone (rozróżnianie);
- odmienne i nieodmienne części mowy (czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek);
- odmiana czasownika przez liczby, czasy, osoby;
- odmiana rzeczownika i przymiotnika przez przypadki;
- stopniowanie przymiotnika i przysłówka;
- określanie form wyrazów odmiennych;
- podstawowe zasady ortografii i interpunkcji.
KLASA VI szkoły podstawowej
1. Czytanie tekstów literackich i publicystycznych:
- powieść - rodzaje powieści; nowela, opowiadanie, baśń, legenda
- narrator, narracja i rodzaje narracji;
- fabuła, wątek (główny i poboczny), epizod;
- budowa wiersza; rodzaje rymów (dokładne, niedokładne, męskie, żeńskie, parzyste, krzyżowe, okalające);
- podmiot liryczny; obraz liryczny
- środki stylistyczne: porównanie, epitet, uosobienie, przenośnia, wyraz dźwiękonaśladowczy, apostrofa;
- związki frazeologiczne (mitologia, Biblia)
- lektury: Henryk Sienkiewicz "W pustyni i w puszczy", J. Słowacki "W pamiętniku Zofii Bobrówny"
2. Nauka o języku:
- części mowy: czasownik, rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, przyimek (wyrażenie przyimkowe), spójnik, liczebnik (zbiorowy, ułamkowy, porządkowy, główny);
- forma osobowa czasownika (osoba, liczba, czas, strona, tryb);
- czasowniki dokonane i niedokonane;
- nieosobowe formy czasownika;
- stopniowanie przymiotnika i przysłówka;
- części zdania: podmiot (rodzaje podmiotów), orzeczenie czasownikowe i imienne, przydawka, dopełnienie, okoliczniki.
KLASA VII szkoły podstawowej
1. Czytanie tekstów literackich i publicystycznych:
- gatunki literackie: bajka (morał, alegoria), przypowieść, powieść (rodzaje, świat przedstawiony), nowela, ballada, pieśń, fraszka, satyra, sonet, komedia
- środki stylistyczne: apostrofa, wyrazy dźwiękonaśladowcze, powtórzenie (anafora), epitet, metafora, porównanie, animizacja, personifikacja;
- rodzaj literacki: dramat, liryka;
- rodzaje narracji; fikcja prawdopodobna i fantastyczna
- wiedza o teatrze;
- lektury: Henryk Sienkiewicz "Latarnik", A. Mickiewicz "Świtezianka", A. Mickiewicz fragment "Pana Tadeusza" Inwokacja
2. Nauka o języku:
- części mowy: rzeczownik, przymiotnik, przysłówek, przyimek (wyrażenie przyimkowe), spójnik, zaimek (podział), liczebniki (główne, porządkowe, zbiorowe),
- partykuła, wykrzyknik;
- czasownik - aspekt, strona czynna i bierna, czasowniki przechodnie i nieprzechodnie;
- nieosobowe formy czasownika: imiesłowy (imiesłowowy równoważnik zdania), zakończone na -no, -to, bezokolicznik;
- odmiana poszczególnych części mowy;
- podmiot - rodzaje podmiotu;
- zdania bezpodmiotowe;
- orzeczenie czasownikowe i imienne;
- części zdania: przydawka, dopełnienie, okolicznik;
- zdania współrzędnie złożone - typy, wykresy
- głoski ustne, nosowe, dźwięczne, bezdźwięczne, miękkie, twarde;
- upodobnienia i uproszczenia fonetyczne;
- akcent wyrazowy.
KLASA VIII szkoły podstawowej
1. Czytanie tekstów literackich i publicystycznych:
- literatura piękna, naukowa, popularnonaukowa, literatura faktu;
- rodzaje literackie: epika; dramat
- środki stylistyczne
- gatunki liryczne : tren, elegia, pieśń, hymn, sonet
- lektury: K.K. Baczyński "Elegia o...(chłopcu polskim), A. Kamiński "Kamienie na szaniec"
2. Nauka o języku:
- zdania współrzędnie i podrzędnie złożone - typy;
- mowa zależna i niezależna;
- strona czynna i bierna, wyrazy przechodnie i nieprzechodnie
- budowa słowotwórcza wyrazu; wyraz podstawowy i pochodny, typy formantów
- skróty i skrótowce;
- polszczyzna ogólna;
- dialekt, gwara, język środowiskowy i zawodowy;
- język literacki i potoczny;
- archaizmy i neologizmy;
- synonimy, homonimy, antonimy, wyrazy wieloznaczne, eufemizmy;
- treść i zakres wyrazu;
- etyka słowa;
- fakt i opinia;
- formy wypowiedzi - przemówienie, recenzja, opis sytuacji
- rodzaje stylu.